تبادل لینک هوشمند نکات مهم درباره‌ی نگهداری و تحریر دفاتر قانونی
به گزارش رسانه مالیاتی ایران، در این قسمت از مجموعه دانستنی‌های مالیاتی به آیین‌نامه‌ای می‌پردازیم که درباره روش‌های نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک، نحوه ثبت وقایع مالی و چگونگی تنظیم صورت‌های مالی نهایی موضوع تبصره ۲ ماده ۹۵ اصلاحی مصوب ۲۷/۱۱/۱۳۸۰ قانون مالیات‌های مستقیم است. بر اساس ماده اول این آیین‌نامه، مقررات این آیین‌نامه شامل مؤدیانی است که در موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زیان، یا حسب مورد حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان را با رعایت مقررات مربوط ارائه می‌کنند. همچنین مؤدیان در انتخاب یکی از روش‌های حسابداری بر اساس استانداردهای پذیرفته شده مجازند و سال‌های بعد هم باید همان رویه را اعمال کنند. اگر به جهات مشخصی تغییر رویه داده باشند، مکلفند تأثیر حاصل از تغییر رویه را برای صورت‌های مالی مشخص کرده و آن را طی یادداشتی جداگانه به پیوست اظهارنامه، به اداره امور مالیاتی ارائه کنند. مشخصات دفاتر قانونی طبق ماده ۲ دفاتر قانونی مشمول این آیین‌نامه عبارتند از تمام دفاتر روزنامه و کل، اعم از مشترک یا جدا از یکدیگر و دفتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) که قبل از ثبت هرگونه عملیات حسابداری در آنها، دفاتر روزنامه و کل، مطابق مقررات مواد ۱۱ و ۱۲ قانون تجارت مصوب سال ۱۳۱۱ از طرف نماینده اداره ثبت اسناد و دفاتر مشاغل و از طرف ادارات امور مالیاتی ذیربط، حسب مورد امضا و پلمپ ثبت شده و به فارسی نوشته شده باشد. تبصره ۱- اشتباه در شماره‌گذاری صفحات و همچنین اشتباه ناشی از پلمپ دفاتر در مراجع مذکور موجب بی‌اعتباری دفاتر نخواهد بود. تبصره۲- نوشتن دفاتر با وسایلی که به سهولت قابل محو است (مانند مواد گرافیت) ممنوع است. طبق ماده ۴- مؤدیان مشمول این آیین‌نامه مکلفند برای هر سال مالی فقط از دفاتر امضا، پلمپ و ثبت شده ظرف یک سال قبل استفاده کنند، مگر این‌که در اثنای سال به علت تمام شدن دفاتر نیاز به دفاتر جدید باشد؛ که در این صورت مجازند دفاتر جدید امضا، پلمپ و ثبت کرده و با رعایت مقررات ماده ۱۶ این آیین‌نامه ادامه عملیات مالی را در دفاتر جدید ثبت کنند. درج تعداد و مشخصات دفاتر مأخوذه برای استفاده در هر سال مالی، در اظهارنامه مالیاتی مربوط به آن سال الزامی است. طبق ماده ۳- دفتر روزنامه دفتری است که اشخاص حقوقی یا حقیقی کلیه معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی خود را با رعایت اصول و موازین و استانداردهای پذیرفته شده حسابداری و به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت کنند. تبصره- نگهداری دفتر روزنامه واحد برای ثبت کلیه عملیات و یا دفاتر روزنامه متعدد برای هر بخش از عملیات مجاز است. طبق ماده ۵- دفتر کل دفتری است که عملیات ثبت شده در دفتر یا دفاتر روزنامه بر حسب سرفصل یا کدگذاری حساب‌ها در صفحات مخصوص آن ثبت می‌شود، به ترتیبی که تنظیم حساب سود و زیان و ترازنامه از آن امکان‌پذیر باشد. طبق ماده ۶- دفتر مشترک روزنامه و کل دفتری است که ستون‌هایی برای سرفصل حساب‌های متفاوت داشته باشد، طوری که اشخاص حقوقی و حقیقی با ثبت و نگهداری دفتر مذکور، طبق اصول و ضوابط و استاندارهای حسابداری، بتواند نتایج عملیات خود را از آن استخراج و حساب سود و زیان و ترازنامه تهیه کنند. طبق ماده ۷- دفتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) دفتری است که حداقل دارای ستون‌هایی برای درج تاریخ، شرح معاملات، درآمد، هزینه و دارایی‌های قابل استهلاک باشد و معاملات مذکور به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت شود، طوری که در پایان سال تعیین جمع درآمد و هزینه شغلی مودی و تنظیم حساب سود و زیان از آن امکان‌پذیر باشد. سایر دفاتر، اسناد حسابداری و مدارک حساب بر طبق ماده ۸- دفتر معین دفتری است که ممکن است برای تفکیک و مجزا کردن هر یک از حساب‌های دفتر کل بر حسب مقتضیات و شرایط حساب نگهداری شود. کارت‌های حساب در حکم دفاتر معین است. طبق ماده ۹- سند حسابداری فرمی است که در آن یک یا چند مورد از معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی به حساب‌هایی که حسب مورد بدهکار یا بستانکار شده تجزیه می‌شود و پس از امضای مراجع ذی‌صلاح، مندرجات آن قابل ثبت در دفاتر است. طبق ماده ۱۰- مدارک حساب عبارت از مستنداتی است که بیانگر وقوع یک یا چند فعالیت یا رویداد مالی یا محاسباتی بوده و اسناد حسابداری و دفاتر بر مبنای آنها تنظیم و نوشته می‌شود. نحوه‌ی تحریر و نگهداری دفاتر قانونی طبق ماده ۱۱- مؤدیانی که دفتر روزنامه و کل را نگهداری می‌کنند باید تمام معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی و مؤدیان مجاز به نگهداری دفاتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) و هرگونه درآمد و هزینه و خرید و فروش دارایی‌های قابل استهلاک خود را طبق مقررات این آیین‌نامه حسب مورد در دفاتر مربوط ثبت کنند، ولو آن‌که برای نگهداری حساب‌ها از ماشین‌های الکترونیکی و کارت‌های حساب استفاده شود. تبصره- اشتباهات حسابداری، در صورتی‌که بعداً در اثناء عملیات سال مربوط مورد توجه واقع شده و بر پایه استانداردهای حسابداری در دفاتر همان سال اصلاح شده و مستندات آن ارائه شود، به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد. طبق ماده ۱۲- مؤدیان مجاز به نگهداری دفتر مشاغل می‌توانند تمام یا قسمتی از درآمد و هزینه‌های مشابه روزانه را تحت یک شماره ردیف در دفتر ثبت کنند، مشروط بر این‌که در ستون شرح دفتر، نوع و تعداد آنها را قید کرده و اگر متکی به اسناد و مدارک باشد مشخصات آن را نیز در ستون مزبور درج کنند. در صورتی که اقلام درآمد و هزینه خرید و فروش دارایی‌های قابل استهلاک متکی به اسناد و مدارک باشد، مؤدیان مذکور باید پس از ثبت موارد در دفتر مشاغل، اسناد و مدارک مربوط را به ترتیب شماره ردیف دفتر و به نحوی که برای رسیدگی ماموران مالیاتی قابل استفاده باشد، نگهداری کنند. طبق ماده ۱۳- در مواردی که دفاتر روزنامه و کل نگهداری می‌شود، تمام معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی مربوط در موارد نگهداری دفاتر مشاغل، درآمد و هزینه‌ها و خرید و فروش دارایی‌های قابل استهلاک باید در همان روز انجام شده، حسب مورد در دفاتر روزنامه یا مشاغل ثبت شود. تبصره ۱- تاریخ مذکور در مدارک یا فاکتور فروش یا خرید و غیره ملاک قطعی تاخیر تحریر شناخته نمی‌شود و هرگاه انجام و ختم این‌گونه اعمال با توجه روش و طرز کار موسسه تابع تشریفات و طی مراحلی باشد تا موضوع آماده برای ثبت در دفتر مربوط شود، فاصله بین تاریخ فاکتور یا مدارک و روز آماده شدن آن برای ثبت در دفتر تاخیر ثبت تلقی نخواهد شد. تبصره ۲- تأخیر تا ۱۵ روز در تحریر عملیات در صورتی که به منظور سوءاستفاده نباشد، به تشخیص اداره امور مالیاتی و بیش از آن به تشخیص هیات ۳ نفری موضوع بند ۳ ماده ۹۷ قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۳/۱۲/۶۶ و اصلاحیه‌های بعدی به قانونی بودن دفاتر خللی وارد نخواهد کرد. تبصره ۳- در مواردی که مقامات قضایی یا سایر مراجع قانونی دفاتر، موضوع این آیین‌نامه را از دسترس مؤدی خارج کنند و صاحب دفتر، ظرف حداکثر سی روز از تاریخ وقوع این امر دفاتر جدید امضا و پلمپ کرده و عملیات آن مدت را در دفاتر جدید ثبت کند، تأخیر ثبت عملیات در این مدت به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد. تبصره ۴- تأخیر ثبت دفاتر در مورد اشخاص حقوقی تازه تأسیس شده از تاریخ ثبت شخص حقوقی و در مورد سایر اشخاص، از تاریخ شروع فعالیت تا سی روز مجاز خواهد بود. طبق ماده ۱۴- کلیه عملیات ثبت شده در دفاتر روزنامه هر ماه باید حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به دفتر کل نقل شود. طبق ماده ۱۵- مؤسساتی که شعبه دارند مکلفند با توجه به روش‌های حسابداری خود خلاصه عملیات شعبه یا شعب خود را در صورتی که دارای دفاتر پلمپ شده باشند، حداقل سالی یک‌بار (تا قبل از بستن حساب‌ها) و در غیر این‌صورت ماه به ماه در دفاتر مرکز موسسه ثبت کنند. طبق ماده ۱۶- امضا و پلمپ دفاتر ضمن سال مالی، مشروط بر این‌که تا تاریخ امضا و پلمپ، هیچ‌گونه عمل مالی و پولی صورت نگرفته باشد و همچنین تاخیر امضای پلمپ تا حد مجاز مقرر در تبصره‌های ۳ و ۴ ماده ۱۳ این آیین‌نامه در مورد دفتر روزنامه یا حسب مورد دفتر مشاغل و ماده ۱۴ این آیین‌نامه در مورد دفتر کل صورت نگرفته باشد، به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد. طبق ماده ۱۷- مؤدیانی که از سیستم‌های الکترونیکی استفاده می‌کنند، موظفند حداقل ماهی یک‌بار خلاصه عملیات داده شده به ماشین‌های الکترونیکی را ظرف مهلت تعیین شده در ماده ۱۴ این آیین‌نامه در دفتر روزنامه یا مشاغل، حسب مورد ثبت کرده و به دفتر کل منتقل کنند. علاوه بر این به منظور تسهیل رسیدگی باید آیین‌نامه‌ها یا دستورالعمل‌های کار ماشین و برنامه‌های آن و نحوه کار با نرمافزارهای مالی مورد استفاده را در اختیار ماموران رسیدگی قرار دهند. چگونگی تنظیم صورت‌های مالی نهایی، طبق ماده ۱۸- اشخاص حقوقی و مشمولان بند «الف» ماده ۹۶ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مکلفند صورت‌های مالی نهایی خود را با رعایت آخرین استانداردهای حسابداری اعلام شده از طرف مراجع ذی‌صلاح تهیه و تنظیم کنند. تبصره- در مواردی که فرم اظهارنامه‌ای که سازمان امور مالیاتی کشور تنظیم کرده و در اختیار مؤدیان گذاشته، حاوی فرم صورت‌های مالی نیز باشد، اشخاص موضوع این ماده با تنظیم و ارائه این فرم‌ها ملزم به ارائه صورت‌های مالی جداگانه‌ای که خود برای موسسه متبوع تهیه کرده‌اند، نخواهند بود؛ اما می‌توانند به منظور رفع ابهام احتمالی و یا ارائه اطلاعات بیشتر، علاوه بر تنظیم و ارایئه اظهارنامه مزبور نسخه‌ای از صورت‌های مالی و ضمائم مربوط را نیز همراه اظهارنامه به اداره امور مالیاتی ذیربط ارائه کنند. طبق ماده ۱۹- از اشخاص مشمول بند «ب» ماده ۹۶ قانون مالیات‌های مستقیم، هر یک که در امور تولید و خرید و فروش کالا فعالیت ندارند و فعالیت آنها به طور مشخص محدود به دریافت بهای خدمات و پرداخت هزینه‌هاست، باید صورت خلاصه درآمدها و هزینه‌ها را تا جای ممکن با تفکیک انواع آنها تهیه کرده و سایر اشخاص موضوع آن بند مکلفند صورت حساب سود و زیان خود را (با ابراز موجودی‌ها، خرید، فروش و غیره) برابر رویه‌های متداول در امر حسابداری تنظیم کنند. تبصره- چنانچه فرم اظهارنامه تدوین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور که در اختیار مؤدیان گذاشته شده از حیث لزوم ارائه اطلاعات مذکور در این ماده، کافی باشد؛ این مؤدیان ملزم به تهیه و ارائه صورت‌های جداگانه نخواهند بود، اما می‌توانند به منظور رفع ابهام احتمالی و یا ارائه اطلاعات بیشتر، علاوه بر اظهارنامه نسخه‌ای از حساب درآمد و هزینه و یا حساب سود و زیان خود را نیز که به‌شرح فوق تنظیم کرده‌اند، به انضمام سایر یادداشت‌ها و مدارک موجود همراه اظهارنامه به اداره امور مالیاتی ذیربط ارائه کنند. موارد رد دفاتر، طبق ماده ۲۰- تخلف از تکالیف مقرر در این آیین‌نامه در موارد زیر موجب رد دفاتر می‌باشد: در صورتی که دفاتر ارائه شده به نحوی از پلمپ خارج شده و یا فاقد یک یا چند برگ باشد. عدم ثبت یک یا چند فعالیت مالی در دفاتر به شرط احراز. ثبت تمام یا قسمتی از یک فعالیت در حاشیه. ثبت تمام یا قسمتی از یک فعالیت (آرتیکل) بین سطور. تراشیدن و پاک کردن و محو کردن مندرجات دفاتر به منظور سوءاستفاده. جای سفید گذاشتن بیش از حد معمول در صفحات و سفید ماندن تمام صفحه در دفتر روزنامه و دفتر مشاغل به منظور سوءاستفاده. بستانکار شدن حساب‌های نقدی و بانکی، مگر این‌که حساب‌های بانکی با صورت‌حساب بانک مطابقت کند و یا بستانکار شدن حساب‌های بانکی یا نقدی ناشی از تقدم و تاخر ثبت حساب‌ها باشد که در این صورت موجب رد دفتر نیست. تاخیر تحریر دفاتر روزنامه و مشاغل زائد بر حد مجاز مقرر در تبصره‌های ۲ و ۳ و ۴ ماده ۱۳ و تاخیر تحریر دفتر کل زایئد بر حد مجاز مقرر در ماده ۱۴ و تاخیر تحریر زائد بر حد مقرر در ماده ۱۷ این آیین‌نامه. عدم ثبت عملیات شعبه یا شعب در دفاتر مرکز طبق مقررات ماده ۱۵ این آیین‌نامه. اشتباه حساب حاصل در ثبت عملیات مؤسسه، در صورتی که برای اصلاح آن طبق مقررات تبصره ماده ۱۱ این آیین‌نامه اقدام نشده باشد. در صورتی که مؤدیان مالیاتی حسب مورد از اوراق مخصوص موضوع ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم استفاده نکنند. ارائه نکردن آیین‌نامه‌ها یا دستورالعمل‌های کار ماشین و برنامه‌های آن و نحوه کار با نرمافزارهای مالی مورد استفاده. ارایه نکردن یک یا چند جلد از دفاتر ثبت و پلمپ شده (ولو نانویس). استفاده از دفاتر ثبت و پلمپ شده سال‌های قبل (با توجه به مقررات ماده ۳ این آیین‌نامه). تطبیق نکردن مندرجات دفاتر با اطلاعات موجود در سیستم‌های الکترونیکی، در مورد اشخاصی که از سیستم‌های مذکور استفاده می‌کنند. ثبت هزینه‌ها و درآمدها و هر نوع اعمال اقلام مالی غیرواقع در دفاتر به شرط احراز (توضیح آن‌که ثبت هزینه‌هایی که وقوع آن محقق بوده اما به دلایل خاص قانونی قابل قبول از حیث مالیاتی نیست و برگشت داده می‌شود، به منزله ثبت هزینه‌های غیر واقع تلقی نمی‌شود.) تبصره- در مورد بند ۶ این ماده چنانچه سفید ماندن جهت ثبت تراز افتتاحی باشد، موجب رد دفاتر نخواهد بود و همچنین سفید ماندن ذیل صفحات دفتر در آخر هر روز یا هر هفته یا هر ماه به شرطی که اسناد دارای شماره ردیف بوده و قسمت سفید مانده با خط بسته شود، به اعتبار دفتر خللی وارد نمی‌کند.
منبع: سازمان امور مالیاتی
نظرات شما عزیزان:
.: Weblog Themes By Pichak :.